4 lipca 2014 roku w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę z dnia 5 czerwca 2014 roku o zmianie ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Nowelizacja została wymuszona wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 czerwca 2013 roku, zgodnie z którym przepisy dotyczące opłat za czynności geodezyjne były niezgodne z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej - opłaty za czynności wskazane w rozporządzeniu mają charakter danin publicznych, dlatego powinny być określone w akcie rangi ustawowej, a ponadto zasady naliczania opłat nie zostały ściśle doprecyzowane, co pozwalało na swobodną interpretację zapisów rozporządzenia i ustalanie różnych opłat w poszczególnych starostwach za udostępnienie tych samych materiałów. Nowe przepisy w większości wejdą w życie 12 lipca 2014 roku, zatem spełniony został obowiązek nałożony przez Trybunał Konstytucyjny, który nakazywał wprowadzenie zmian w ciągu 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

Nowa ustawa zmienia przede wszystkim zasady naliczania opłat za udostępnianie materiałów z zasobu, wprowadza kompleksowe regulacje w tym zakresie i wprost określa wysokość opłat. Jako zasadę przyjęto, że udostępnianie materiałów zasobu jest odpłatne. Wyjątek stanowią dane z państwowego rejestru granic oraz rejestru nazw geograficznych, bazy danych ogólnogeograficznych oraz numerycznych modeli terenu o rozdzielczości powyżej 100 m, które będą udostępniane nieodpłatnie. Ponadto, bezpłatny dostęp do wszystkich zbiorów danych w postaci elektronicznej będzie przysługiwał m. in. na cele edukacyjne oraz badań naukowych i prac rozwojowych realizowanych przez uczelnie i jednostki naukowe.

Opłatę należy wnosić przed udostępnieniem materiałów a ostateczna cena będzie iloczynem stawek podstawowych i ilości zamawianych materiałów oraz tzw. współczynników korygujących, zależnych od:
a) celu wykorzystania danych:
- 0,5 w przypadku udostępniania danych z rejestru cen i wartości nieruchomości rzeczoznawcom majątkowym w celu wykonania wyceny nieruchomości,
- 1,0 dla potrzeb własnych podmiotu niezwiązanych z działalnością gospodarczą,
- 1,1 – 3,0 dla potrzeb działalności gospodarczej lub w celu publikacji w sieci Internet,
b) liczby jednostek rozliczeniowych udostępnianych materiałów – spadek współczynnika wraz ze wzrostem liczby jednostek,
c) sposobu udostępniania materiałów:
- 1,0 przy udostępnianiu materiałów w postaci drukowanej lub elektronicznej,
- 0,8 przy udostępnianiu materiałów za pomocą usług sieciowych (opłata uzależniona również od czasu, na jaki udzielono licencji),
d) aktualności i jakości udostępnianych materiałów.

W zakresie dotyczącym rzeczoznawców majątkowych jednostką rozliczeniową jest nieruchomość będąca przedmiotem transakcji lub wyceny a stawka podstawowa uzależniona jest od sposobu udostępniania danych i wynosi 6 zł w przypadku danych w postaci elektronicznej (po uwzględnieniu współczynnika 3 zł) lub 8 zł w przypadku danych w postaci drukowanej (po uwzględnieniu współczynnika 4 zł). Ostateczna cena zależy również od ilości zakupionych jednostek - zakup danych w ilości od 11 do 100 skutkuje skorygowaniem opłaty za te nieruchomości o współczynnik 0,5, natomiast za informacje powyżej 100 zapłacimy 0,1 stawki podstawowej.

Nadal istnieje również możliwość wglądu do aktów notarialnych oraz orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych będących podstawą wpisów w ewidencji gruntów i budynków. Dotychczas za jednorazowe przeglądanie materiałów zasobu rzeczoznawca wnosił opłatę w wysokości 40 zł za każdą jednostkę ewidencyjną, a w przypadku przekazania do zasobu wyciągu ze sporządzonego operatu szacunkowego – 25 zł. Teraz opłata wyniesie 30 zł, przy czym ustalono ograniczenie czasowe do 4 godzin.

Niezależnie od sposobu pozyskania danych transakcyjnych, nawet po uwzględnieniu wszystkich współczynników obniżających opłatę podstawową rzeczoznawca majątkowy będzie musiał zapłacić znacznie więcej niż obecnie. Wzrosną również opłaty dla geodetów oraz zwykłych obywateli, m. in. opłata za wydanie wypisu i wyrysu z rejestru gruntów.

W każdym przypadku opłata wynikająca z realizacji jednego wniosku nie może być niższa niż 30 zł.

Ponieważ wzory naliczania poszczególnych opłat są dosyć skomplikowane Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej udostępnił specjalny kalkulator, za pomocą którego można obliczyć opłatę wynikająca z nowej ustawy. Kalkulator dostępny jest pod adresem:

http://www.codgik.gov.pl/kalkulator_codgik.html

Przy okazji poprawiania zasad naliczania opłat, zmieniono również zapisy dotyczące m.in. prowadzenia ewidencji gruntów i budynków, ewidencji miejscowości ulic i adresów, zgłaszania prac geodezyjnych i odpowiedzialności zawodowej geodetów.

Tekst ustawy dostępny jest pod adresem: http://dziennikustaw.gov.pl/du/2014/897/1